ตอนปลายปีอ่านข่าว ประชากรโลกแตะ 8 พันล้านคนเป็นครั้งแรก

พอมานั่งคิดดู เอ้ะ แตะ 8 พันล้าน แสดงว่ามันเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ เหรอ?

ทำไมมันขัดกับสถานการณ์รอบตัวเราที่คนตัดสินใจมีลูกน้อยลง หรือบางครอบครัวเลิกคิดเรื่องการมีลูกรวมถึงเลิกคิดเรื่องการแต่งงานไปแล้ว แต่โดยรวมของโลกประชากรแตะ 8 พันล้านแล้วเหรอ

แสดงว่ามันต้องมีอะไรขัดกันระหว่างสิ่งที่เรารับรู้ และสถานการณ์ของโลกแน่เลย

เลยไปแงะข้อมูลมาเพิ่ม จาก Our World in Data - Future Population Growth

โดยส่วนใหญ่แล้วเค้าเอา Backup Research มาจาก UN

แล้วมีข้อมูลน่าสนใจเต็มเลย เลยหยิบมาแชร์

Footnote : บทความนี้จะมีกราฟเยอะนิดนึง ถ้าใครไม่ชินก็ข้ามกราฟไป อ่านคำอธิบายได้เลย

คั่นโฆษณานิดนึง เว็บเค้าดีมาก research หลายๆอย่างมี insight ที่น่าสนใจ

ข้อมูลหลากหลาย ถ้าหาข้อมูลเชิง Macro Economic แทบจะมีหมดเลย ลองเข้าไปอ่านกันได้

ก่อนไปถึงการเพิ่มขึ้นของประชากรโลก เราอาจจะต้องมานั่งนิยามกันก่อนว่าคำว่าประชากรโลกแปลว่าอะไร

ว่าง่ายๆ มันก็คือ ตัวเลขของคนที่อยู่ในโลกในแต่ละปี

โดยจะเป็นตัวเลขที่เกิดจากการคำนวณของ [คนทั้งหมดในโลกของปีก่อนหน้า + จำนวนคนที่เกิดในแต่ละปี - จำนวนคนที่ตายในแต่ละปี]

ทีนี้เรามาดูสิ่งที่ตัวเองเข้าใจก่อนว่าเราเข้าใจถูกมั้ย

การเปลี่ยนแปลงประชากรในประเทศไทย

คนรอบตัวเรามีลูกน้อยลง

รุ่นปู่ย่าเรามีพี่น้องซัก 7-9 คน

รุ่นพ่อแม่เรามีพี่น้อง 5-7 คน

รุ่นเรามีพี่น้อง 3 คนซะส่วนใหญ่

คนที่มีลูกรุ่นเราอาจจะไม่ตัดสินใจมีลูก ไปจนถึงมากสุดก็ 2 คน

ถ้ามาคิดดูดีๆ ถ้าอยากรักษาระดับประชากรให้คงเดิม แปลว่าครอบครัวนึงควรมีลูกอย่างน้อย 2 คน เพื่อให้มา offset กับพ่อแม่ที่มีลูก แต่พอคนในปัจจุบันมีลูก 0-2 คน แปลว่าประชากรในประเทศเรากำลังลดลงยังงั้นเหรอ

ใช่แล้ว พอดูกราฟการคาดการณ์ของ UN ประชากรไทยกำลังถึงจุดอิ่มตัวและกำลังลดจำนวนลง โดยช่วงปี 2020-2030 เนี่ยแหละคือจุดสูงสุดแล้ว และประเทศเรากำลังจะคนน้อยลงเรื่อยๆ

พอมาแงะดูตามสัดส่วนอายุ ก็จะพบสิ่งที่ทุกคนเป็นกังวลกัน ก็คือช่วงปี 2020-2030 ก็เป็นช่วงที่คนทำงาน (25-64 ปี) จำนวนมากที่สุดในประเทศ และเป็นปีเดียวกันที่กลุ่มคนอายุ 65 ปีขึ้นไปกำลังจะทะยานขึ้นมาเรื่อยๆ ใช่แล้วเรากำลังเข้าสู่ Aging Society อย่างแน่นอน ในอีกไม่เกิน 10 ปี คนสูงอายุจะมีจำนวนมากขึ้นในประเทศ

จริงๆ ก็มี สิ่งที่น่าสนใจอีกคือแล้วช่วงไหนคือช่วงที่กลุ่มคนทำงานกำลังทะยานหละในประเทศเรา ถ้าดูจากกราฟ จุดที่คนทำงานเริ่มตัดกับจำนวนวัยรุ่นในประเทศ (under 15) คือปี 80’ และ ตัดกับจำนวน First Jobber ในประเทศ (under 25) คือปี 93’-94’ ซึ่งมันคือ band ของกลุ่ม Gen Y พอดี

แปลว่า Gen Y เกิดมาในช่วงที่พ่อแม่ประชากรวัยทำงานเรากำลังพุ่ง การแข่งขันในตลาดแรงงานมันต้องดุเดือนในช่วงนั้น พ่อแม่เราผ่านช่วงเวลาแบบนั้นมาแหละ ที่ๆ การดิ้นรน การแข่งขันเป็นเรื่องสำคัญ

ส่วน Gen Y เดียวกันในช่วงทำงานมาพร้อมๆกับเวลาที่คนสูงอายุ (65+) กำลังทะยาน และ trend ของวัยรุ่นมีจำนวนน้อยลงเรื่อยๆ ก็แปลว่าจากพ่อแม่เราที่มีการแข่งขันสูง พี่น้องเยอะ มารุ่นเราพี่น้องน้อยลง คนทำงานก็เริ่มน้อยลงตาม และมันก็จะคง trend แบบนี้ต่อไป

นอกจากนั้น ประเทศเรายังมี Character สุดพิเศษที่หลายคนก็คงบอกแล้วแหละว่า ประเทศเรามีลูกน้อยก่อนรวย จะสังเกตุว่าเรามีลูกน้อยกว่าประเทศพัฒนาแล้วอีก และกราฟนี้ก็ยืนยันสมมติฐานที่เราเห็นคนรอบตัวเราในแต่ละรุ่นมีลูกน้อยลงได้อย่างชัดเจนเข้าไปใหญ่

นั่นแปลว่าที่เราสังเกตรอบตัวไม่ผิด ประเทศเรากำลังมีคนน้อยลงทุกที

แต่ประชากรโลกกำลังแตะ 8 พันล้าน? และเพิ่มขึ้นเฉลี่ยปีละ 1%?

คนกลุ่มนี้อยู่ที่ไหนกันนะ?

แนวโน้มที่ประชากรโลกเพิ่มขึ้น

ถ้าเรามาดูภาพกว้างหน่อย ประชากรโลกโดยรวมเรากำลังจะเพิ่มขึ้น และทาง UN คาดว่าจะอิ่มตัวช่วงปี 2100 ที่ราวๆ 11 พันล้านคน โดยมีจุด peak ที่ปี 1968 (ใช่แล้ว Baby Boomers!)

ลองมาเจาะรายทวีปดูเราก็จะพบว่าที่ผ่านมาเกือบ 50 ปี ภูมิภาคเอเชียประชากรพุ่งทะยานมาก แต่จากกราฟจะสังเกตเห็นจุดสำคัญคือต่อจากนี้ทวีปแอฟริกาจะเริ่มชิงสัดส่วนประชากรโลกมากขึ้น

กราฟนี้มันก็ยังแสดงถึงจุดสำคัญคือทวีปเอเชียก็ยังคงพัฒนาต่อไปได้ เรายังคงเรียกตัวเองว่า Emerging Market ได้ แต่ต่อไปในไม่กี่ปีมันอาจจะขยับไปที่แอฟริกา (ถ้ามีบางประเทศที่เอาชนะขีดความยากจนขึ้นมาได้)

แต่มันก็ยังน่างงอยู่ดีมั้ย เพราะว่าเราก็อยู่เอเชียนะ ประชากรเราน้อยลง แต่เทรนประชากรเอเชียเพิ่มขึ้นรัวๆ มันไปเพิ่มที่ไหนนะ?

มันไปเพิ่มที่ประเทศที่จำนวนประชากรโลกเยอะสุดในโลกสองประเทศหลัก ก็คือ อินเดียและจีน

แต่พอมาเจาะดูแค่สองประเทศนี้ เราจะพบว่าประเทศจีนเริ่มมีประชากรต่อปีโตขึ้นน้อยกว่าอินเดีย และประชากรทั้งสองประเทศพอๆกันแล้วในปีนี้ แปลว่าหลังจากปีนี้ไปอีกเกือบ 10 ปี คนอินเดียจะเยอะที่สุดในโลก และมากับสัดส่วนการบริโภคที่สูงที่สุดในโลกเช่นกัน

เจาะอินเดียเพิ่มอีกนิด

พอมาเกลี่ยประชากรตามอายุดู เราจะพบว่ากลุ่มประชากรวัยทำงานของอินเดียกำลังผงกหัวขึ้นเลยตอนนี้ มันเหมือนกับช่วงเศรษฐกิจโตๆ ปี 80’-94’ ของประเทศเราเลย และจะอิ่มตัวช่วง 2050 และผู้สูงอายุพึ่งเริ่มผงกหัวขึ้น แต่คงไป peak แถวๆ 2080 แปลว่า factor ประชากรวัยแรงงานของอินเดียกำลังพุ่งเลย

แล้วทั้งหมดให้อะไรกับเรา

1. ประชากรอินเดียกำลังโตขึ้น และจะสูงที่สุดในโลกในช่วง 1-2 ปีนี้
2. ประชากรที่เพิ่มขึ้นมาพร้อมกับอัตราการบริโภคที่มากขึ้น แม้ว่าจีนและอเมริกากำลังแย่งชิงพื้นที่อำนาจกัน แต่อินเดียกำลังเริ่มก้าวขึ้นมาเรื่อยๆ
3. ส่วนประเทศเราก็กำลังเข้าสู่ Aging Society แบบของจริง คนน้อยลง สัดส่วนการบริโภคในประเทศน้อยลง ถ้าอยากให้การบริโภคสูงขึ้น เราต้องต้องรับประชากรจากประเทศที่ประชากรเพิ่มขึ้นเนี่ยแหละ

แต่สิ่งที่น่าสนใจคือก็มีหลายๆประเทศที่เศรษฐกิจเจริญรุ่งเรืองโดยที่จำนวนคนในประเทศไม่ได้มากมายอะไร ปัจจัยเรื่องจำนวนคนอาจะเป็นเพียงปัจจุัยด้านความต้องการบริโภค

การที่จะกลายเป็นประเทศที่พัฒนา ยังมีเรื่องเกี่ยวกับเศรษฐกิจ การเมือง การศึกษา และอื่นๆอีกเยอะแยะซึ่งจะทยอยอ่านและทำความเข้าใจต่อไป